کتاب "شور شاعری: جستاری در زیبایی‌شناسی منظومه‌های مولوی کرد توسط پژوهشکده کردستان‌شناسی منتشر شد
یکشنبه، 28 فروردین 1401
کتاب
کتاب «شور شاعری(جستاری در زیبایی‌شناسی منظومه‌های کلامی مولوی کرد)» با نویسندگی دکتر هادی رضوان عضو هیئت علمی دانشگاه کردستان و عضو گروه پژوهشی زبانشناسی و ادبیات کردی پژوهشکده کردستان شناسی دانشگاه کردستان در 160 صفحه توسط کردستان‌شناسی دانشگاه کردستان چاپ و منتشر شد.
سیّد عبدالرحیم حسینی متخلّص به معدومی و مشهور به مولویِ کُرد، از جمله شاعرانی است که منظومه‌های تعلیمی او هیچ‌‌‌‌‌‌گاه با شعر پیوند نگسسته‌اند؛ حتّی آن جا که پای آموزش کلام و حکمت در میان است. او در منظومه‌ی عربی (الفضیله) حکمت و کلام را در سطح عالی و بر پایه‌ی منابع درسی زمان خود آموزش می‌دهد و در عین حال شاعری است پُرشور و شیفته که هم در مقدمه و خاتمه و هم در سایر مباحث کتاب، به خوبی این توانایی خود را ظاهر ساخته است. در منظومەی فارسی (فوائح) گویی سایه‌ی مولوی، عطار و سنایی پیوسته بر سر اوست و در منظومه‌ی کُردی (العقیده المرضیه) از همین تخیل و موسیقی و احساس بهره گرفته و حکمت و کلام را به میان مردم برده است.
کتاب شور شاعری شامل چهار فصل است؛ در فصل اول به تفصیل به زندگی، شخصیت علمی، شعر و آثار مولوی، از جمله سه منظومه فضیله، عقیده مرضیه و فوائح پرداخته شده است.
در فصل دوم برجسته‌ترین زیبایی‌های منظومه کردی عقیده‌ی مرضیه بررسی شده است. مولوی در مباحث ایمان، وحدت، روئیت، رسول، معراج و ولایت بیشر مجال هنرنمایی و خیال‌پردازی داشته است. همچنین مقدمه و خاتمه این منظومه به تمامی ادبی و احساسی و نشان‌دهنده قریحه خلاق و شور شاعری مولوی هستند. در این منظومه مولوی مخاطب عام کرد‌ زبان را در نظر داشته و با رعایت مقتضای حال مخاطبان، مسائل کلامی را بیان کرده و خیال و استدلال را در هم آمیخته است.
در فصل سوم کتاب، زیبایی‌ها و هنرنمایی‌های موجود در منظومه عربی الفضیله بررسی شده‌اند. در این منظومه نیز علاوه بر مقدمه و خاتمه، در مباحث دیگری هم شور شاعری مولوی نمایان است. این منظومه اثری کلامی در سطح عالی است و به همین دلیل با منظومه عقیده‌ی مرضیه تفاوت فراوان دارد، اما مباحث خشک و مغلق کلامی نتوانسته‌اند این منظومه را در حد منظومه‌ای تعلیمی و عاری از زیبایی شعری نگه دارند و به همین دلیل الفضیله در میان منظومه‌های تعلیمی کم نظیر است.
فصل چهارم کتاب از منظومه فارسی فوائح سخن می‌گوید؛ در این منظومه ردپای دو منظومه کردی و عربی مولوی به عیان دیده می‌شود و تبویب منظومه مانند تبویب الفضیله هنری است. مبحث احسان یکی از زیباترین مباحث این منظومه است که مولوی در آن به شیوه عرفا از مراتب سیر و سلوک سخن گفته است.
نگارنده در این مختصر کوشیدە است گوشه‌هایی از زیبایی این سه منظومه را در حد توان بازگو کند تا آنان که با دیوانِ گورانی این شاعر بزرگ آشنایی ندارند، تا اندازەای با قدرت شاعری و روح لطیف و شور و حال او آشنا شوند و آنان که طعم شعرش را در دیوان چشیدەاند بر سفرەی منظومه‌هایش هم تذوّقی بنمایند و سویه‌های دیگری از شاعری او را به عیان ببینند. این‌جا مبنای نویسنده بر اختصار است و همه‌ی آن چه که باید گفته شود نیامده است، با این حال کتاب برای مشتاقان شعر مولوی خالی از فایده نیست.