کُردستان از کهنترین، مهمترین
و تأثیرگذارترین حوزههای فرهنگی ایرانزمین است. شناخت ویژگیها و بازنمودن ناگفتههای
این حوزه فرهنگی نهتنها به شناخت ارزشهای تاریخی و فرهنگی ایران کمک میکند بلکه
راهگشای فهم بهتر بخشی از تمدن بشری است. یکی از مشکلات و مسائلی که در طرح مسائل
مربوط به مناطق کُردشنین وجود دارد، کمبود مطالعات علمی انجامشده در این زمینه
است. علاوه بر این، تلقی عمده در بررسی اجتماع کُردی به مثابه یک سوژه سیاسی موجب
شده است تا از دیگر جنبههای متعدد، متنوع و بکر و ناشناخته جوامع کُردی به ویژه
در ابعاد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آن غفلت شود.
زبانهای کردی و فارسی از
لحاظ ساختاری و نحو دارای شباهتهای زیادی هستند؛ همچنین میتوان مضامین مشترک، بنمایههای
غالب و قرابتهای زبانشناختی و ادبی در حوزه فرهنگی میان این دو زبان مشاهده کرد.
تأثیر و تأثر آثار ارزشمند ادبیات کردی با ادبیات ملل به ویژه با زبان و ادبیات
فارسی امری مشهود و غیرقابلانکار است و در تقویت مخرج مشترک فرهنگی و ادبی بسیار
اثرگذار است. ناگفته پیدا است که در خلال چند دههی اخیر تغییر و تحولات اجتماعی متعدد و
ژرفی در ساختار اجتماعی و فرهنگی مناطق کُردنشین به وقوع پیوسته است که بررسی
فرایندها، پویاییها و پیامدهای محلی، منطقهای و ملی آن از اهمیت و ضرورت قابلتوجهی
برخوردار است. متأسفانه، نظریهپردازی، روششناسی و بهکارگیری رویکردها و رهیافتهای
فرهنگی، مخصوصاً انسانشناسی فرهنگی در حوزه مطالعات کُردستان شناسی در همه ابعاد آن تا حد
زیادی غریب، ناآشنا و حاشیهای بوده است بر پایهی همین ضرورت مرکز پژوهشهای کردستان
شناسی از سال 1379 با موافقت اصولی معاونت پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری با
گروه پژوهشی »زبانشناسی و ادبیات کُردی» تأسیس و فعالیتهای
خود را رسماً آغاز نمود.
در راستای توسعهی فعالیتهای پژوهشکده، با ایجاد دو گروه
پژوهشی، «مطالعات تاریخ و فرهنگ کردستان» و «مطالعات راهبردی و توسعه کردستان« و با موافقت معاونت پژوهشی
وزارت متبوع، این مرکز در بهمن سال 1394 به پژوهشکده کردستان شناسی ارتقا یافته
است. لازم به ذکر است، مجله پژوهشنامه ادب کردی در این پژوهشکده از پاییز 1394 راهاندازی
شده است. این مرکز در ایجاد رشتهی تازه تأسیس زبان و ادبیات کردی در مقطع
کارشناسی در دانشگاه کردستان نقش مؤثر و محوری را در تدوین سرفصلها و برگزاری
جلسات تخصصی در این خصوص ایفا کرده است.