کتابخانه مرکزی

کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه کردستان
این کتابخانه در سال 1354 با کمتر از 1000 جلد کتاب در فضایی به وسعت 12 متر مربع و با یک نفر کارمند آغاز بکار نمود. بعدها با گسترده شدن فضای آن در دانشکده ادبیات و علوم انسانی با مجموعه‌ای بالغ بر 60000 هزار نسخه کتاب فارسی، عربی و لاتین و دیگر منابع اطلاعاتی به ارائه خدمات می‌پرداخت. با تمام شدن پروژه احداث کتابخانه مرکزی دانشگاه کردستان که از پروژه‌های ملی در سطح استان بود، در بهمن ماه سال 1387، کار انتقال و جابه‌جایی به کتابخانه جدید صورت گرفت. اکنون این کتابخانه در ساختمان جدید با مجموعه‌ای بالغ بر 126000 نسخه منابع چاپی فارسی، عربی، کردی و لاتین و همچنین منابع الکترونیکی در بخشهای مختلف به حدود 8000 عضو (اعضای هیئت علمی، دانشجویان، کارمندان) خدمت‌رسانی می‌نماید.
بخشهای مختلف کتابخانه مرکزی به قرار ذیل است:
 بخش اداری
این قسمت کار هماهنگی مکاتبات مربوط به کتابخانه با دیگر قسمت‌های دانشگاه و خارج از دانشگاه را بر عهده دارد.
بخش خدمات فنی (فهرستنویسی)
فهرستنویسی به فرآیندی گفته می‌شود که برای آماده‌سازی یک منبع انجام می‌گردد تا دسترسی به آن آسانتر و سریعتر انجام گیرد. هدف اصلی فهرستنویسی برقراری نظمی است که به کمک آن هم کتابدار و هم مراجعه‌کننده بتوانند به سهولت و صحت، منبع مورد نیاز خود را از میان منابع موجود در کتابخانه بیابند.
اهم وظایف این بخش عبارتند از :

• کنترل خرید کتاب از نمایشگاه و بررسی منابع پیشنهادی برای خرید (مجموعه‌سازی و سفارش‌ها)
• ثبت منابع رسیده به کتابخانه
• مطابقت منابع با موجودی کتابخانه
• ورود اطلاعات کتاب‌های عربی، فارسی، لاتین در نرم‌افزار کتابخانه‌ای آذرسا با استفاده از رده‌بندی کنگره (LC)
• خدمات تحویل مدرک کتب فارسی و عربی

 بخش امانت
تمام دانشجویان، اساتید و کارمندان دانشگاه می‌توانند به عضویت کتابخانه درآمده و از امکانات آن استفاده کنند. متقاضیان طرح غدیر و همچنین افراد خارج از دانشگاه با ارائه معرفی نامه می‌توانند از منابع کتابخانه استفاده کنند.
بخش نشریات
نسخه الکترونیکی نشریات پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، نشریات علمی - پژوهشی فارسی، نشریات علمی - تخصصی و علمی - ترویجی از طریق پایگاه مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری‌‌، بانک اطلاعات نشریات کشور، پایگاه مجلات تخصصی نور، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پایگاه اطلاعاتی جهاد دانشگاهی.
تقریبا 400 عنوان نشریه چاپی در زمینه‌های موضوعی مختلف (مدیریت، ادبیات، اقتصاد و حسابداری، معماری،‌معارف، علوم تربیتی، کشاورزی و غیره) در این بخش موجود است، همچنین نشریات مربوط به سال‌های قبل نیز در قسمت آرشیو نگهداری می‌شوند.
بخش مرجع
بخش مرجع در طبقه اول کتابخانه مرکزی واقع شده است. این بخش به عنوان یک بخش تحقیقاتی دارای منابع متنوع در زمینه موضوعات مختلف می‌باشد. تهیه و تدارک اطلاعات عمومی و تخصصی، کمک به مراجعان در استفاده از منابع مرجع، جستجو در نرم‌‏افزار جامع کتابخانه (آذرسا)و آموزش انفرادی دانشجویان برای استفاده از منابع مرجع از اهم فعالیت‌های بخش مرجع می‌باشد. این بخش به صورت قفسه باز اداره شده و منابع موجود در آن امانت داده نمی‌شود (به دلیل اینکه منابع مرجع طوری سازماندهی شده‌‏اند که خواننده را از مطالعه تمام متن بی‌‏نیاز می‏‌نماید، کافی است استفاده‌کننده شیوه جستجوی مفاهیم مورد نظر در کتاب مرجع مربوطه را یاد بگیرد آنگاه در زمان اندکی قادر خواهد بود پاسخ پرسش خود را بیابد) به همین دلیل مراجعان تنها می توانند از منابع موجود در همین مکان استفاده نمایند، البته امکانات تهیه کپی از منابع در حد محدود فراهم است.
 

 
عمده منابع موجود در این بخش عبارتند از:

• واژه‌نامه‌های عمومی و تخصصی

واژه‌نامه‌ها یا فرهنگ‌‏ها برای بیان و توصیف بسیاری از انواع کتاب‏‌های مرجع به کار برده می‏‌شود. منظور از فرهنگ یا واژه‌‏نامه سیاهه و صورتی است عموماً الفبایی از لغات یک زبان به انضمام اطلاعات لازم هر یک از آن لغات (شامل تلفظ، ریشه، معنا، مترادف و غیره)، یا ممکن است معادل آن لغات به زبان دیگری آمده باشد.

• دایره‌المعارف‌های عمومی و تخصصی

دایره‏‌المعارف مجموعه‌‏ای از دانش‏‌ها است که در قالب مقاله‌‏های کوتاه و بلند به زبانی ساده به صورت مختصر و مفید تدوین می‏‌شود. دانش موجود در دایره‌‏المعارف‏‌ها با نوع خوانندگانی که در نظر دارد به آنها ارائه خدمت کند، مرتبط است. دایره‌‏المعارف می‏تواند عمومی و یا تخصصی باشد. هدف دایره‏‌المعارف‏‌های عمومی همه فهم کردن دانش در مقوله‏‌های مختلف است. به همین دلیل، دایره‌‏المعارف عمومی برای بیشتر افراد قابل فهم است مانند دایره‌‏المعارف مصاحب. دایره‌‏المعارف تخصصی برای همه فهم کردن دانش خاص یک حوزه تدوین می‏شود مانند دایره‏‌المعارف روان‏شناسی، دایره المعارف فیزیک.

• دستنامه‌ها

کتاب فشرده‌‏ای که به اختصار، نکات اصلی موضوعی را مورد بحث قرار می‏دهد. این نوع منابع به افرادی که باید هنگام کار مطالب بسیار و جزئیات را در ذهن نگه دارند کمک می‏کند که کمتر دچار اشتباه شوند. مانند دستنامه پزشکی که باید هنگام نوشتن نسخه برای بیماران در اختیار داشته باشند تا در تشخیص و تجویز دارو بیماریهای مشابه را باهم اشتباه نگیرند.

• دستور‌نامه‌ها

شرح فرایندهای عملی است که به افراد کمک می‏کند تا یک کار فنی را انجام دهد. مثال: دستور تهیه انواع غذاها یا تعمیرات ماشین.
 

• راهنماها

فهرستی از منابع مرجع، اشخاص، سازمان‏‌ها، یا مکان‏‌ها که بر اساس اصول و قواعدی (معمولا الفبایی یا رده‌‏ای) منظم شده باشد و اطلاعاتی درباره آنها ارائه دهد.

• فهرست‌ها

سیاهه‌‏ای از کتابها، نقشه‏‌ها و سایر موارد که بر حسب طرح و نقشه معینی منظم شده باشد. وجه تمایز آن با کتابشناسی در این است که فهرست، منابع موجود در یک مجموعه خاص را ضبط و توصیف می‌‏کند، مثل فهرست کتابخانه‏‌ها یا فهرست ناشران. در حالیکه در کتابشناسی محل نگهداری کتاب مطرح نیست. فهرست ممکن است شامل شناسه‌‏هایی برای موادی غیر از کتاب باشد مثل، شناسه‌‏های چکیده مقالات، پیایندها، جزوه‌‏ها، موضوع‌های در دست تحقیق و اسامی سازمان‌ها.

• کتابشناسی‌ها

به بیان ساده کتابشناسی را می‏توان، سیاهه یا لیستی از نام و مشخصات مواد کتابی یا غیرکتابی که به روشی خاص تنظیم شده، بی آنکه مجموعه کتابخانه خاصی مورد نظر باشد، تعریف کرد. کتابشناسی‌‏ها به افراد کمک می‏‌نمایند که مجموعه‏‌ای از منابع مرتبط با موضوع مورد نیاز خود را بیابند.

• مقاله‌نامه‌ها

صورتی از مقاله‏‌ها که بر حسب سرشناسه (پدیدآور، عنوان یا موضوع) به صورتی مستقل یا در آخر کتاب‌ها به صورت منابع و مآخذ چاپ می‌‏شود . این ابزار به افراد کمک می‏‌نماید که مقالات مرتبط با موضوع خود را بهتر بیابند.

• کتب شرح‌حال یا سرگذشت‌نامه

این کتب زندگینامه یا شرح زندگی اشخاص می‏باشند، که اگر خود شخص سرگذشت زندگی خود را نوشته باشد به آن "خودسرگذشتنامه" می‏‌گویند.

• اطلس‌ها

مجلدی از نقشه‌‏ها، لوحه‌‏ها، گراورها، جدول‏‌ها و غیره، خواه با توصیف یا بدون آن. این مجموعه ممکن است به ضمیمه کتابی دیگر یا به تنهایی منتشر شده باشد.

• نمایه‌ها

صورتی از موضوع‏‌ها و واژه‏‌های مهم، اسامی و دیگر مطالب یک یا چند کتاب با ارجاع به صفحاتی که این مطالب در آن واقع شده است. نمایه در پایان برخی کتابها وجود دارد. علاوه بر آن برای بازیابی مقالات نشریه‌‏های علمی ابزار مهمی است. امروزه نمایه‌‏های الکترونیکی ابزار مهمی برای بازیابی اطلاعات در وب یا بانک‌های اطلاعاتی است.

• چکیده‌نامه‌‏ها

پیایندی است چاپی یا تکثیرشده، حاوی چکیده‌‏های مطالب کتاب، مقالات، پیایندها، جزوه‌ها و غیره. چکیده‏‌نامه ممکن است به صورت ماهانه، هفتگی و یا روزانه توسط کتابخانه‏‌های اختصاصی منتشر شده و برای مشتریان ارسال گردد. البته ممکن است به صورت یک کتاب مستقل هم چاپ گردد.

 

شرایط استفاده از بخش مرجع

استفاده از منابع مرجع باارائه کارت دانشجویی امکان‌پذیر است (دانشجویان دانشگاه‌های دیگر با ارائه معرفی‏‌نامه معتبر از دانشگاه مربوطه و ارائه کارت  دانشجویی می‌‏توانند از این منابع استفاده نمایند). کتب مرجع صرفاً در بخش مرجع قابل استفاده (مطالعه و یادداشت برداری) بوده و به هیچ عنوان امانت داده نمی‌شوند.

 

 بخش پایان‌‌نامه‌ها و طرح‌های پژوهشی

• طرح‏‌های پژوهشی

استفاده از پایان‏‌نامه‌ها و طرح‌های پژوهشی با ارائه کارت دانشجویی امکان‌پذیر است (دانشجویان دانشگاه‌های دیگر با ارائه معرفی‏‌نامه معتبر از دانشگاه مربوطه و ارائه کارت دانشجویی می‌‏توانند از این منابع استفاده نمایند). امکان جستجوی پایان‌‏نامه‌ها و طرح‏های پژوهشی از طریق نرم‌‏افزار کتابخانه فراهم است. هر فرد می‏‌تواند حداکثر تعداد 3 پایان‏‌نامه را به طور همزمان استفاده نماید. هرگونه تصویربرداری با موبایل و دوربین از پایان‌‏نامه و طرح‌های پژوهشی ممنوع است.

 

بخش اطلاع‌رسانی
بخش اطلاع‌رسانی به منظور کمک‌رسانی الکترونیکی و آشنایی دانشجویان تحصیلات تکمیلی با منابع و امکانات الکترونیکی کتابخانه وظایف زیر را بر عهده دارد:

• آموزش کاربران به منظور استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی و نحوه دستیابی به منابع
• اطلاع‌رسانی جاری از منابع و پایگاه‌های اطلاعاتی تخصصی
• تشکیل کلاس‌های آموزشی به ویژه برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی جهت استفاده از منابع اطلاعاتی؛ این کلاس‌ها برای دانشجویان جدیدالورود

ارشد و دکتری در ابتدای هر ترم با ثبت‌ نام در بخش اطلاع‌رسانی برگزار میگردد

• ارائه خدمات آگاهی‌رسانی جاری به اعضاء هیات علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی
• جستجوی مقالات مورد نیاز محققین و ارسال از طریق پست الکترونیکی کاربران

در این بخش تعدادی پایانه رایانه‌ای جهت استفاده کاربران به منظور جستجو در پایگاهها و منابع اطلاعات علمی مشترک دانشگاه، استفاده از اینترنت و اینترانت و ... قرار داده شده است. دسترسی به مقالات لاتین از طریق چندین پایگاه مانند Science direct, Wiley, Springer, IEEE, JStore, Emerald, Sage, AMS و ... و دسترسی به متن کامل پایان‌نامه‌های لاتین از طریق سایت http://proquest.getfulltext.ir/index امکان پذیر است.

لازم به ذکر است در این بخش خدمات تحویل مدرک کتب لاتین نیز انجام می‌گردد.

 

 بخش منابع دیجیتال

با توجه به سیاست کتابخانه‌های دانشگاه کردستان مبنی بر دسترس‌پذیر کردن تمامی منابع اطلاعات علمی، دیجیتال کردن این منابع را در دستور کار خویش قرار داده‌ است. منابع دیجیتال شامل فایل Pdf کتاب، پایان‌نامه، مقاله، طرح‌های پژوهشی و ... می باشد که در خصوص پایان‌نامه‌ها و طرح‌های پژوهشی فقط برای اعضای هیات علمی امکان دانلود متن کامل وجود دارد، اما کل مجموعه قابل مشاهده و تورق برای کاربران داخل دانشگاه کردستان می‌باشد.

 

 بخش دیداری و شنیداری
در این بخش حدود 3000 لوح فشرده منابع دیداری و شنیداری، فلاپی دیسک، نوار ویدیویی VHS و نوار کاست در زمینه‌های مختلف علمی و همچنین فایل Pdf برخی از منابع اطللاعاتی مثل گزارش کنفرانسها، نشست‌ها، مجموعه مقالات و ... نگهداری می‌شود.
 
پایگاه مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری‌‌ 
این مرکز در سال 1394 طی تفاهم‌نامه فی‌مابین دانشگاه کردستان و مرکز منطقه‌ای جهت بهره‌مندی از امکانات مرکز منطقه‌ای به ویژه مقاله‌ها، کتابهاو غیره به صورت رایگان افتتاح گردید. راهنما و دستورنامه تصویری استفاده از منابع و امکانات کتابخانه مرکزی دانشگاه کردستان از طریق آدرس ذیل قابل دسترس است:
فایلهای مفید← راهنما و دستورنامه تصویری استفاده از منابع و امکانات کتابخانه مرکزی دانشگاه کردستان

 

بخش نابیانایان و کم‌بینایان کتابخانه مرکزی جهت تامین نیازهای مطالعاتی دانشجویان و دانش‌آموختگان دارای اختلال بینایی و نیز پوشش دادن نیازهای دانش‌آموزان نابینا و کم بینا از طریق گردآوری و تولید منابع بریل و گویا در سال 1389 تاسیس گردید. تعداد منابع موجود در این بخش عبارتند از 200 عنوان کتاب بریل و 2000 عنوان کتاب گویا. نحوه امانت منابع موجود در این بخش به صورت پستی انجام می‌گردد، به این صورت که منابع گویا پس از کپی بر روی CD همراه با کتب بریل از طریق پست برای متقاضیان ارسال می‌گردد.
 کتابخانه دانشکده علوم انسانی
این کتابخانه پس از جابجایی کتابخانه مرکزی از دانشکده علوم انسانی، در سال 1388 آغاز به کار نمود. در حال حاضر با مجموعه‌ای بالغ بر 26000 نسخه کتاب فارسی، عربی و لاتین در حوزه‌های موضوعی علوم انسانی و اجتماعی، ادبیات و زبانهای خارجی در راستای اهداف آموزشی و پژوهشی دانشکده به حدود 6000 نفر عضو اعم از اعضای هیات علمی، دانشجویان و کارکنان در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت 8 الی 14 به ارائه خدمات می‌پردازد.

بخشهای مختلف کتابخانه دانشکده علوم انسانی
این بخش با حدود 4000 نسخه کتاب مرجع در حوزه‌های موضوعی مربوط به دانشکده‌های علوم انسانی و ادبیات و زبانهای خارجی به مراجعین خدمت‌رسانی می‌نماید.
بخش لاتین
این بخش با حدود 900 نسخه کتاب لاتین در حوزه های علوم انسانی به خدمات‌دهی می‌پردازد.
بخش پایان‌نامه‌ها
در این بخش 700 نسخه پایان‌نامه در حوزه‌های علوم انسانی و اجتماعی، ادبیات و زبانهای خارجی نگهداری و جهت انجام کارهای پژوهشی داخل بخش در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد.
بخش اطلاع رسانی
در این بخش تعدادی پایانه رایانه‌ای جهت استفاده کاربران به منظور جستجو در پایگاهها و منابع اطلاعات علمی مشترک دانشگاه، استفاده از اینترنت و اینترانت و ... قرار داده شده است. دسترسی به مقالات لاتین از طریق چندین پایگاه مانند Science direct, Wiley, Springer, IEEE, JStore, Emerald, Sage, AMS و ... و دسترسی به متن کامل پایان‌نامه‌های لاتین از طریق سایت http://proquest.getfulltext.ir/index امکان پذیر است.
بخش نشریات
آرشیو کوچکی از نشریات علمی - پژوهشی و علمی - ترویجی را دارد و محققین می‌توانند از طریق پایگاههای اطلاعاتی که دانشگاه مشترک آنهاست و در معرفی بخش نشریات کتابخانه مرکزی به آنها اشاره شد نیازهای اطلاعاتی خود را برطرف نمایند.
بخش فهرستنویسی
در این بخش ورود اطلاعات کتب و سایر منابع اطلاعاتی موجود در کتابخانه انجام شده و سپس منابع جهت استفاده به بخشهای مربوطه انتقال داده می‌شوند.
بخش امانت
تمام اساتید، دانشجویان و کارکنان دانشگاه می‌توانند به عضویت کتابخانه درآمده و از امکانات آن استفاده نمایند.
سالن مطالعه خواهران و برادران
سالن مطالعه در ایام امتحانات از ساعت 8 لغایت 23 و در سایر اوقات از ساعت 8 لغایت 20 باز می‌باشد.
 
کتابخانه مرکز پژوهشهای کردستان شناسی
کتابخانه تخصصی مرکز پژوهش‌های کردستان شناسی در سال 1379 همزمان با تأسیس این مرکز کار خود را شروع کرد. مجموعه تخصصی این کتابخانه شامل 3116 عنوان کتاب کُردی که جمعاً 6417 نسخه و 2018 عنوان کتاب غیر کُردی به تعداد 2987 نسخه می‌باشد. کتاب‌های مرکز در سال 1392 بر اساس رده‌بندی کنگره فهرست‌نویسی شده است. شایان ذکر است در سال 1393 کتابخانه تخصصی زنده‌یاد دکتر مهین‌دخت معتمدی به این مرکز اهدا و فهرست‌نویسی شد. این کتابخانه یکی از غنی‌ترین کتابخانه‌های تخصصی در زمینه فرهنگ، زبان و ادبیات کُردی در ایران به شمار می‌آید.
 
عناوین کتابهای کردی مرکز
 

 
عناوین کتابهای غیر کردی مرکز