آن دسته از کسب و کارهای نوپا که با هدف توسعه و
تجاری سازی فناوری آغاز به فعالیت می نمایند عموماً مؤسساتی کوچک و در عین حال
دارای نقش مؤثر در تولید فنـاوری و توسعه کارآفرینی هستند. فشار سنـگین هـزینه های
راه اندازی که با بنیه مالی آنان سازگاری ندارد از یک سو و عدم برخورداری از تجربه
لازم برای رفع موانع اولیه از سوی دیگر، به بار نشستن تلاش های آنان را در هالهای
از ابهام قرار میدهد. این واحدها که باید با ریسک بالا فعالیت خود را شروع کنند،
دورنمای اطمینان بخشی برای دستیابی به موفقیت ندارند. ریسک بالا و عدم تضمین
موفقیت تا آن حد جدی است که بسیاری از نیروهای مستعد و دارای پتانسیل، از جمله
بسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاهی نسبت به راه اندازی واحد خصوصی فناور رغبت نشان
نمی دهند.
مرکز رشد (انکوباتور)، آن گونه که در فرهنگ لغت
آمده به معنای ماشین جوجهکشی، مادر مصنوعی، گرمخانه، یا دستگاه نگهداری نوزادان
نورس است. این واژه از مصدر To incubate ریشه
گرفته است که بر مفاهیم تکثیر کردن، کشت دادن، رشد دادن و تکوین یافتن و پرورش
دادن دلالت دارد. بر همین اساس، در ادبیات کارآفرینی مراکز رشد نهادها یا موسساتی
هستند که برای پرورش و رشد کسب و کارهای کوچک فناورانه تأسیس میشوند تا این
نوزادان زودرس حوزه فناوری بتوانند به طرز موفقیت آمیزی پا به عرصه وجود نهاده و
وارد بازار شوند. هدف اصلی از راه اندازی مراکز رشد واحدهای فناور ارائه انواع
حمایت های فیزیکی، علمی- آموزشی، مالی، حقوقی و مشاوره ای در زمینه ابعاد مختلف کسب
و کار به افراد و گروه هایی است که به منظور توسعه و تجاری سازی یک فناوری قصد راه اندازی
یک کسب و کار جدید و مبتنی بر نوآوری دارند تا به این ترتیب بتوانند ضمن غلبه بر
موانع توسعه و تجاری سازی فناوری مورد نظر پا گرفته و وارد بازار شوند. این مراکز
با پشتیبانی های لازم و ارائه خدمات اولیه، نقش مؤثری در پا گرفتن و بالندگی و
بالاخره افزایش ضریب موفقیت این واحدها خواهند داشت.
براین اساس، مرکز رشد فضای اداری و آزمایشگاهی
همراه با خدمات حمایتی مختلف (علمی- آموزشی، مشاورهای، شبکه سازی، حقوقی، مالی) با
حداقل هزینه را برای هستههای فناور و شرکتهای دانش بنیان نوپا و تازه تأسیس فراهم
میکند. این مراکز معمولاً در کنار یک مرکز تحقیقاتی یا دانشگاهی که توانایی ارائه
چنین خدماتی را به این نوع شرکتها داشته باشد، تاسیس شده و بخشی از آن مرکز
تحقیقاتی و دانشگاهی محسوب می گردد. واحدهای مستقر در آن شامل هسته ها و شرکتهای
نوپا، واحدهای تحقیق و توسعه صنایع محتلف، و یا مراکز تحقیقاتی وابسته به
دانشگاهها یا دستگاه های اجرایی هستند که هرکدام بر روی توسعه، تولید و تجاری سازی
یک محصول فناورانه جدید کار میکنند.
دانشگاه کردستان نیز پس از مطالعات امکان سنجی
که در سال 1383 صورت گرفت و به دنبال پیگیریهای صورت گرفته موفق به اخذ موافقت
اصولی در 02/11/ 87 از معاونت فناوری وزارت علوم برای احداث و راهاندازی مرکز رشد
واحدهای فناور گردید و با شروع فعالیت رسمی خود در سال 1389 به پذیرش واحدهای
فناور اقدام نمود. دانشگاه کردستان به عنوان سازمان مؤسس مرکز رشد محسوب میگردد
که مسئولیت تأمین خدمات مختلف و اعتبارات مورد نیاز برای حمایت از مخاطبان مرکز
رشد را به عهده دارد. در حال حاضر این مرکز حدود 750 مترمربع زیربنای مفید در
اختیار داشته و براساس فلسفه وجودی خود، پشتیبانی از واحدهای نوبنیاد فناور را با
ارائه خدمات مالی، زیرساختی، اداری، مشاورهای، علمی و فنی در دستور کار خود قرار
داده است.
هستههای فناور و شرکتهای دانش بنیان نوپا و
تازه تأسیس در طی دو مرحله از حمایت های مرکز رشد دانشگاه کردستان برخوردار میگردند:
1-
دوره پیش رشد یا رشد مقدماتی (Pre-Incubation
phase): دورهای است حداکثـر
بین 6 تا 9 ماه که در آن به هسته ها یا شرکتهای مستعدی که دارای ایده های
نوآورانه صنعتی یا خدماتی هستند، مشاوره و آموزش های لازم جهت تشکیل گروه کاری
کارآ، آشنایی با بازار، تثبیت ایده و کسب هویت حقوقی مستقل عرضه میشود.
به واحد پذیرش شده در دوره رشد مقدماتی، "هسته فنآور" گفته میشود.
2-
دوره
رشد(Incubation phase): دورهای است
حداکثر بین 3 تا 4 سال که طی آن واحدهای فنآور مستقر در
مرکز رشد به معیارهای رشدیافتگی دست یافته و پس از آن از مرکز خارج میشوند.
به واحد پذیرش شده در دوره رشد "واحد فنآور" میگویند.
مخاطبین مرکز رشد غالباً افراد حقیقی و حقوقی
صاحب ایده یا کسب وکارهای
دانشبنیان در رشتهها و زمینههای گوناگون می باشند که دارای ایده فناورانه با
قابلیت تجاری شدن هستند. این افراد میتوانند با درخواست پذیرش از مرکز رشد و طی نمودن
مراحل قانونی، از حمایتهای مختلف مرکز مانند تأمین محل کار، تلفن، اینترنت
پرسرعت، خدمات آموزشی، خدمات آزمایشگاهی موجود در دانشگاه کردستان، خدمات مشاوره
کسب وکار و حمایت های اعتباری و مالی برخوردار گردند. با توجه به محدودیتهای موجود
در مرکز، طبیعی است که اولویت پذیرش با دانشجویان، اعضاء هیئت علمی و کارکنان
دانشگاه کردستان خواهد بود؛ اما در صورت فراهم بودن امکانات فیزیکی، مرکز از سایر
افراد نیز حمایت خواهد کرد.
علاوه بر مخاطبین فوق، شرکتهای خصوصی، واحدهای
تحقیق و توسعه صنایع و یا مراکز تحقیقاتی وابسته به دانشگاهها و دستگاههای
اجرایی که در زمینه تحقیقات کاربردی و توسعه ای، طراحی مهندسی، مهندسی معکوس،
انتقال فناوری، ارائه خدمات تخصصی و فعالیت در جهت تجاری کردن نتایج تحقیقات
فعالیت می نمایند نیز در زمره مخاطبین مرکز رشد دانشگاه کردستان قرار می گیرند.
این گروه از مخاطبان میتوانند پس از طی نمودن فرایند پذیرش، در صورت احراز
معیارهای مرکز رشد، در مرکز مستقر شده و از تمام حمایت های مرکز برخوردار گردند.
خدمات و حمایتهای معطوف به توسعه، رشد و ارتقای
واحدهای فناوری
- خدمات پشتیبانی: خدمات اسکان، دسترسی به تلفن و
دورنگار، مبلمان اولیه فضاها، کارپردازی و خدمات دبیرخانهای، امکان استفاده از اتاقهای کنفرانس، تجهیزات سمعی و بصری و دستگاههای فتوکپی
و تکثیر
- خدمات اطلاعرسانی: دسترسی به اینترنت، دسترسی به کتابخانه و
مراکز اطلاع رسانی و نرمافزارهای رایانهای
- خدمات مشاورهای و آموزشی: مشاورههای مدیریتی، مالی و
بازرگانی، خدمات حسابداری و حقوقی، برگزاری
سمینار و یا کارگاههای آموزشی مورد نیاز
- خدمات پشتیبانی فنی: ارائة خدمات فنی و مهندسی، استفاده از
امکانات آزمایشگاهی و کارگاهی
- خدمات مالی و اعتباری: امکان استفاده از اعتبارات خدماتی و
تحقیقاتی، کمک به دسترسی به منابع مالی و جذب سرمایهگذاران، تسهیل در جذب طرحها و پروژههای تحقیقاتی: تا به
امروز 725 میلیون تومان.
مزایای
استقرار واحدهای فناور در مراکز رشد دانشگاه کردستان
- بهره برداری از شرایط تجمیع و هم افزایی پژوهشی در مجاورت
سایر واحدهای مستقر
- امکان حضور در فضای میان رشته ای و میان بخشی
- کاهش هزینه ها و میزان ریسک فعالیت
- برخورداری از مزایای حقوقی و اعتباری دانشگاه
- استفاده از خدمات مشاوره ای و آموزشی گروه های آموزشی مختلف
دانشگاه
- استفاده از خدمات کارگاهی، آزمایشگاهی و مزرعه ای دانشگاه
- استفاده از برند دانشگاه کردستان در مکاتبات و عقد
قراردادهای کاری
- حمایت مالی در قالب تسهیلات قرض الحسنه و معرفی به سایر
صندوق های حمایت مالی بیرون از دانشگاه در سطح استانی و کشوری.